Ο
γυναικολογικός υπέρηχος
αποτελεί μια απεικονιστική μέθοδο, μη επεμβατική και αρκετά ανώδυνη για την εξεταζόμενη. Λειτουργεί με την αποστολή ηχητικών κυμάτων, τα οποία αναλύονται με τη βοήθεια ειδικού προγράμματος σε υπολογιστή δίνοντας την εικόνα μέσω μιας οθόνης.
Μπορεί να γίνει είτε από την κοιλιά, είτε διακολπικά.
Αν η σεξουαλική ζωή της γυναίκας έχει ξεκινήσει ή δεν υπάρχουν προβλήματα κολπικής ξηρότητας, ο διακόλπικος υπέρηχος είναι προτιμητέος λόγω μεγαλύτερης ευκρίνειας.
Πρέπει να γίνεται ετησίως στα πλαίσια του γυναικολογικού ελέγχου, άλλα δε λειτουργεί ως υποκατάστατο της γυναικολογικής εξέτασης σε καμία περίπτωση. Μπορεί να γίνει καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου, ακόμα και τις ημέρες της περιόδου αν αυτό είναι απαραίτητο.
Μέσω του υπερήχου, ο γυναικολόγος είναι σε θέση να ελέγξει τη σύσταση, το μέγεθος και τη μορφολογία των έσω γεννητικών οργάνων της γυναίκας, δηλαδή της μήτρας και των ωοθηκών.
Ο έλεγχος της μήτρας είναι μείζονος σημασίας για την εμφάνιση διαφόρων παθολογιών, παραδείγματος χάρη των ινομυωμάτων, αλλά και για την ανατομία της (δίκερος, δίδελφος, καρδιόσχημη) δικαιολογώντας προβλήματα υπογονιμότητας.
Επιπλέον μπορεί να ελεγχθεί το ενδομήτριο για την παρουσία πολυπόδων, αλλά και για το πάχος του, το οποίο δίνει στο γυναικόλογο χρήσιμες πληροφορίες για τη φάση του κύκλου καθώς και για ανταπόκριση του σε πιθανές φαρμακευτικές αγωγές.
Οι σάλπιγγες απεικονίζονται μόνο σε παθολογικές καταστάσεις όπως φλεγμονές ή παρουσία υγρού (υδροσάλπιγγα). Πολύ σημαντική είναι η χρήση του υπέρηχου και για τον έλεγχο των ωοθηκών.
Ο γυναικολόγος είναι σε θέση να καταγράψει τον όγκο τους και να διακρίνει την παρουσία κύστεων, μορφωμάτων καλοήθων ή μη.
Μάλιστα με τη βοήθεια της τεχνολογίας και το DOPPLER ο ιατρός μπορεί να μελετήσει την αγγείωση τέτοιων ειδών μορφωμάτων παίζοντας σημαντικό ρόλο στη διαφοροδιάγνωση.
Επίσης μπορεί να δει την παρουσία και τον αριθμό των ωοθηλακίων έπειτα από μία διέγερση των ωοθηκών (για λόγους υπογονιμότητας) ή σε παθολογικές καταστάσεις όπως το PCOS (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών).
Ο υπέρηχος δίνει τη δυνατότητα για τη διάγνωση και άλλου είδους παθολογικών καταστάσεων όπως φλεγμονές της πυέλου (με την παρουσία συλλογής ελεύθερου υγρού στο Δουγλάσσειο χώρο) αλλά και τυχόν εξωμητρίου κυήσεως.